GAB (Güvenilir Araştırma Belgesi) Nedir ve Neden Gereklidir?
Güvenilir Araştırma: Bir araştırma projesinin ilk adımından itibaren araştırma verene teslimine kadar olan tüm unsur ve aşamaları ile birlikte gerek araştırma gerekse veri toplama şirketlerinin organizasyon yapısı ve çalışma prensiplerini de içine alacak şekilde Türkiye Araştırmacılar Derneği tarafından belirlenen, tanımlanmış ve standardize edilmiş çerçeve çalışma süreçleri doğrultusunda hazırlanmış araştırma projelerine verilen genel ad Güvenilir Araştırma’dır. Güvenilir Araştırma tanımı, Türkiye Araştırmacılar Derneği tarafından münhasıran kabul edilmiş ve her tür araştırma projesinde güvenilirliği “standartlaşmış süreç ve denetim yönetimi” altında ölçebilen bir kavram algısına karşılık gelmektedir.
Güvenilir Araştırma Logosu: Türkiye Araştırmacılar Derneği’nin, amblem ve logosu özgün, tescilli markası olan Güvenilir Araştırma, Derneğe tüzel üyeliği olan, yapısında ve çalışmalarında Güvenilir Araştırma Standartları’nı uygulayan araştırma şirketlerinin, Dernek tarafından tanımlanmış koşullarda taşıyabileceği bir simgedir.
Güvenilir Araştırma Belgesi: Güvenilir Araştırma markasını taşımaya hak kazanan araştırma şirketlerine bağımsız denetleme kuruluşları olan BSI (The British Standards Institution) ve BV ( Bureau Veritas) denetimleri sonucunda Türkiye Araştırmacılar Derneği tarafından verilen belgedir.
Araştırma veren tarafından gerek pazarlama araştırması gerekse kamuoyu araştırmasının amacı, herhangi bir ürün ya da markaya ve /veya kamuoyu tercihlerine ait öğrenilmek istenen bilgilerin / verilerin tam ve doğru yansımasını almaktır. Sonucun tam, doğru ve güvenilir olması da bir araştırma projesinin ilk adımından son aşamasına kadar bu konuda yetkin çalışan grupları tarafından takip ve kontrol edilebilirliği ile mümkün olacağı zaman içerisinde ölçümlenmiştir.
Ülkemizde gerek pazarlama araştırması gerekse kamuoyu araştırması gibi hem finansal süreçler üzerinde etkili hem de kamu görüşleri anlamında yönlendirici olan verilerin oluşturulduğu, raporlandığı ve paylaşıldığı ortamda ticari ve ticari olmayan (şahıs şirketleri) bu işi üstlenmektedir.
Araştırma sektörü de diğer pek çok sektör gibi kurumsal şirket organizasyonları ile birlikte kurumsal olmayan şahıs yapılarının da birlikte bulunduğu ve zaman zaman tek bir araştırma projesi için dahi bir şahıs şirketinin kurulmasına müsait bir ticari ortamda konumlandığı açıktır. Dolayısıyla genel ticari hayatın içerisinde zamanla araştırma şirketleri ile birlikte konumlanmış kurumsal olmayan, takip edilemeyen ticari yapıların araştırma sonuçlarına verdikleri zararların yanında fiyatlama olarak da sektör içinde haksız rekabet yaratmaktadırlar. Çoğunluğu ticaret şirketi olmayan şahıs şirketi şeklinde konumlanmış, ya da ticari şirket vasfı olsa dahi organizasyon yapısını teknik ve personel yetkinliği olarak tamamlayamamış şirketlerin gerçekleştirdiği araştırma projelerinin sonuçlarında hatalı yönlendirmeye açık çıktılarla yapılan açıklamalar zaman zaman kamuoyunun da hatalı bilgilenmesine ve yönlendirilmesine neden olmaktadır. Bu nedenle sektör içerisinde araştırma projesinin tam ve doğru yapıldığından ve güvenilir sonuca ulaşıldığından emin olunması zorunluluğu Türkiye Araştırmacılar Derneği’ni bir çözüm üretmeye zorlamıştır.
Türkiye Araştırmacılar Derneği, sektör içerisinde “Güvenilir Araştırma tanımını yaparak, araştırma ve veri toplama şirketlerinin yönetim ve personel yetkinliği tanımları ile çerçevelerini çizen bir standart oluşturan” tek kurumdur.
TÜAD Tüzel Üyelik Şartı: GAB ve ISO:20252 Sahipliği
2014 yılına kadar TÜAD tüzel üyesi olmak için GAB ve ISO:20252 belgeleri sahipliği zorunluluk değildi. 2014 yılında yapılan tüzük revizyonu ile üye olmak isteyen bir firma, bağımsız denetime tabi olduktan sonra GAB ve ISO belgelerini almaya hak kazandığında Türkiye Araştırmacılar Derneği’ne tüzel üyelik prosedürünün başlatılması şartı getirildi. Bu koşulla birlikte sadece kalite standartları sistemine sahip ve istenen şartları karşılayan ve bu şartları uygulamada devamlılık gösteren araştırma ve veri toplama firmaları Türkiye Araştırmacılar Derneği’ne üye olabilir hale geldi.
2005 ten 2018’e Alınan Yol
Derneğin, kamu kuruluşları ve ihale kurumu ile uzunca bir süre yaptığı ve yapmaya devam ettiği yoğun iletişim sonucunda, son dört yıldır ihale şartnamelerinde TÜAD Tüzel üyelik şartı veya Güvenilir Araştırma Belgesi sahip olma zorunluğu getirilmiştir. Bunun anlamı; araştırma verenlerin, yaptırdıkları araştırmaların Türkiye Cumhuriyeti yasalarına uyumlu, denetime açık, takip edilebilir, hesap verebilir, uluslararası kalite şartlarını sağlayan, etkin şirket yönetim organizasyonu ve yetkin çalışanları bulunan, araştırma ve veri toplama firmaları tarafından yapılmasını istemeleridir.
Gerçek manada kurumsallık ve standardizasyon dünden bugüne olmayacağı, çok emek ve mesai sarf etmek gerektiği açıktır. Hedefimiz kamu kurumları ile yapılan iletişimi daha da güçlendirerek özel sektör araştırma verenler ile etkin araştırmaları sürdürmektir. GAB ve TÜAD Tüzel Üyelik şartlarının pozitif etkisinin suya atılan taşın yarattığı dalgalar gibi büyüdüğü ve yayıldığını görüyoruz. Bunun bir etkisi olarak bugün artık özel sektör araştırma verenlerin de Güvenilir Araştırma Belgesi olan şirketlere öncelik tanıdığını gözlemliyoruz.
GAB ve ISO:20252 Farkı Nedir?
Hedef Bazlı Çalışan Güçlü Şirket Yapısı
GAB Kalite Yönetim Sistemi Genel Şartları’nda kuruluşun üst yönetimi tarafından “GAB Kalite Politikası ile tutarlı ve ölçülebilir hedeflerin ilgili fonksiyon ve seviyelerde oluşturulmasını sağlamalı (m. 3.1.c)” maddesi ile hedef bazlı yönetim modelli işletmeyi kapsama dahil eder.
İşletmenin hedef bazlı yönetim modelini benimsemesinin en önemli etkisi, yüksek performansla çalışmayı, ölçümleme ve değerlendirme ile performans ve hedef takibini canlı tutarak işletmenin güçlü yapısını devam ettirmesini sağlamakta itici güç olmasıdır. Hedef bazlı yönetim sisteminde işletmenin sürdürülebilirliği de bir oranda ölçümlenebilecektir.
Doğrulama ( Kontrol ) Oranları Asgari Seviyede Belirlenmiştir
GAB , ISO:20252’deki doğrulama ( kontrol ) genel yaklaşımından farklı olarak her bir araştırma grubunda kontrol oranlarının minimum seviyelerini belirlemiştir.
Kontrol oranlarının zorunlu asgari seviyelerinin belirlenmesinin en önemli çıktısı, araştırma sonuçlarının güvenilirliğini arttırmak olarak ortaya çıkacaktır. Ayrıca, minimum kontrol oranına karar verme yetkisini işletmelerin inisiyatifi ile alınan belirsiz olabilecek bir durumdan çıkararak sistemli kontrolün tüm GAB sahibi işletmelerde uygulanması standart uygulama birliğini de beraberinde getirir.
GAB Denetim Koşulları Belirlenmiş Standartlar Dahilinde Gerçekleştirilir
GAB denetimi için ayrı bir koşullar sistematiği bulunur. Denetimin yapılacağı alanlar, denetim yapılırken uyulması gereken esaslar belirlenmiştir.
GAB denetimi standartları içerisinde Araştırma Projelerinin her bir türünün (CATI, Saha, Kalitatif vb.) nasıl denetleneceğine ilişkin kesin net kurallar bütünü mevcuttur. Kuralların belirlenmiş olması denetim fonksiyonunun keyfilikten uzak şekilde gerçekleşmesi için en gerekli özelliktir. Böylece her bir adımın denetlendiğinden tam emin olarak belgelendirme işlemi tamamlanır.
TÜAD-Türkiye Araştırmacılar Derneği, araştırma sektörünün tek şemsiye örgütü olarak bir çok alanda çok yönlü faaliyetler yapmaktadır. Sektörün çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve kalite standartlarının sağlanması yolunda ürettiği en değerli projesi Güvenilir Araştırma Belgesi’dir.
